YAŞLI HASTALARIN ‘KİREÇLENME’ TABİR EDİLEN KALÇA VE DİZ ARTROZLARININ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Bu hastalarımıza ağrılarını geçirmek ve günlük aktivitelerini geri verebilmek için genellikle protez ameliyatı  yapılmaktadır.

TOTAL KALÇA PROTEZİ

Total kalça protezi, primer yada sekonder nedenlerle hasar görmüş ve ileri derecede artroz gelişmiş bir kalça ekleminin değiştirilmesi için yapılan bir ameliyattır. Eklemdeki kıkırdak kaybı eklem yüzeylerinin aşınmasına ve kemiklerin birbirine sürterek ağrı ve ses yapmasına neden olur. Bu durum   ağrı  ve hareket kaybına yol açar ki, Hasta yürümekte ve diğer günlük faaliyetleri yapmakta zorlanır. Kalça protezi ameliyatı, bu ağrıların giderilmesi, hareket kabiliyetinin arttırılması ve gündelik faaliyetlerin daha kolay yapılabilmesi için gerçekleştirilmektedir. Cerrahi tedaviden  önce mutlaka diğer tedavi yöntemleri denenmelidir (ağrı kesici tabletler, baston, fizik tedavi vb.). Durumunun kalça protezi gerektirecek kadar ciddi olup olmadığı konusunda son kararı verecek kişinin her zaman hasta olduğuda unutulmamalıdır. Kalça protezinde, yuvarlak eklem yüzü de dâhil olmak üzere kalça kemiğinin bir kısmı genelde alınmakta ve kalça kemiğinin geri kalan kısmına yeni bir suni eklem yerleştirimektedir.
Kalça protezinin doğrudan yararları şunlardır:

Ağrının  ortadan kalkması

Hareket kabiliyetinin artması

Yürüyüş bozukluğunun düzelmesi

Bacaktaki kısalığın giderilmesi

Bu müdahalenin dolaylı yararları da oldukça önemlidir. Kalça protezi sayesinde yürüme ve işlev becerisi yeniden kazanıldığından, hastanın zindelik durumu ve yaşam kalitesi gelişir ve hasta normal yaşantısına geri döner.

Anestezi

Hastanın durumuna ve isteğine bağlı olarak, genel ya da spinal anestezi uygulanır.
Operasyonda eklemin her iki yüzeyi değiştirilir. Konulan parçaları yerinde tutmak üzere 2 yol mevcuttur. Bunlardan biri polimetimetakrilat adı verilen kemik çimentosu ile tespittir. Diğeri ise özel hazırlanan ve kemiğin gelişimine uygun olarak kemikle bütünleşen parçalardan oluşan protezlerdir. Bazı çimentosuz implantların yüzeylerinde yeni kemik oluşumunu sağlayabilecek biolojik olarak aktif olan maddeler de bulunmaktadır. İleri yaş ve ileri osteoporozu olanlar dışında günümüzde çimentosuz protezler tercih edilmektedir.

Ameliyat riskleri

İstisnasız tüm ameliyatlar risk taşımaktadır ve kalça protezi de bunun dışında değildir. Riskler, hastanın genel sağlık durumunuza göre değişmektedir. Belli başlı riskler şunlardır:

Enfeksiyon: Çok az hastada eklemde enfeksiyon oluşmaktadır (% 1). Böyle bir durumda öncelikle antibiyotik tedavisi uygulanmaktadır.

Tromboz: Bazı hastalarda ameliyat sonrası nadirde olsa bacakta tromboz (kan pıhtılaşması) oluşmaktadır.Bunu önlemek için alınacak önlemler arasında kanı sulandırıcı ilaç kullanımıdır.Rutin olarak hastalardaki bu reski azaltmak için trombus engelleyici ilaç kullanılır.

Çıkık:  Genelikle ilk 3 haftada, hastanın istemsiz veya dikkatsizce yaptığı bazı hareketlerden (bacak bacak üstüne atma, yan dönerken yastık koymama, yere çömelme vb.) olmaktadır. Tedavisi, kalça eklemini anestezi altında yerine oturtulur.bazen tekrar ameliyat dahi gerekebilir.

Postoperatif dönem

Hastaların operasyonun ertesi günü yürümelerine, 2. gün tuvalete oturmalarına izin verilir. Dikişler ortalama 15 günde alınır ve sonrasında banyoya izin verilir. Operasyonun ertesi gününden itibaren, hastanın kalça ve diz bükme ve adele güçlendirme egzersizlerine başlanır. Bu egzersizler kalça fonksiyonlarının tamamen kazanılmasına kadar devam eder. Genellikle 6. haftada tüm kalça fonksiyonları geri döner. Kalçada protezin varlığını hastalar 3-6 ay hissedebilirlerse de, yürüme ilk haftadan sonra ağrısızdır